ام اس (MS) چیست؟ علائم، علت‌هاو روش‌های درمان بیماری ام اس

بیماری ام اس (Multiple Sclerosis) یکی از مهم‌ترین اختلالات عصبی در میان جوانان است و پس از HIV/AIDS بیشترین بودجه تحقیقاتی حوزه سلامت در جهان را به خود اختصاص می‌دهد. این بیماری بیشتر در زنان ۲۰ تا ۴۰ سال دیده می‌شود و به دلیل ماهیت پیش‌رونده‌اش، در صورت عدم تشخیص و درمان به‌موقع می‌تواند موجب اختلالات عصبی، مشکلات حرکتی و اختلال در کیفیت زندگی شود.

خبر خوب این است که طی چند سال اخیر، تحولات علمی بزرگی در زمینه درمان ام اس ایجاد شده که باعث شده کنترل بیماری بسیار آسان‌تر شود و بیماران بتوانند زندگی تقریباً طبیعی را تجربه کنند.

ام اس چیست و چگونه ایجاد می‌شود؟

این بیماری مزمن، ابتدا سیستم ایمنی بدن دچار یک خطای تشخیصی می‌شود.
این خطا باعث می‌شود سیستم ایمنی نتواند بین سلول‌های سالم و عوامل بیماری‌زا تفاوت قائل شود.
به جای حمله به ویروس‌ها و عوامل خارجی، مسیر اشتباه را هدف قرار می‌دهد.
سلول‌های ایمنی به سمت غلاف میلین، یعنی پوشش محافظ اطراف سلول‌های عصبی، حمله می‌کنند.
تخریب میلین موجب اختلال در انتقال پیام‌های عصبی و بروز علائم مختلف ام اس می‌شود.

نقش میلین چیست؟

میلین به‌عنوان یک پوشش عایق، سرعت انتقال پیام‌های عصبی در مغز و نخاع را افزایش می‌دهد.
هرگونه آسیب به آن می‌تواند مشکلات متعددی ایجاد کند:

• کند شدن انتقال پیام‌های عصبی

• اختلال عملکرد مغز و نخاع

• ایجاد پلاک‌های مغزی و نخاعی قابل مشاهده در MRI

در مراحل پیشرفته، احتمال آسیب به آکسون عصبی نیز وجود دارد که می‌تواند علائم را شدیدتر کند.

چرا ام اس رخ می‌دهد؟

علت دقیق ام اس هنوز کاملاً مشخص نیست؛ اما براساس مطالعات گسترده، عوامل زیر در بروز آن نقش دارند:

• ژنتیک و سابقه خانوادگی

• عفونت‌های ویروسی مانند EBV

• اختلال در تنظیم سیستم ایمنی

• کمبود ویتامین D

• شرایط محیطی، استرس و سبک زندگی

به همین دلیل ام اس یک بیماری چندعاملی محسوب می‌شود.

علائم شایع بیماری ام اس

ام اس یک بیماری با علائم بسیار متنوع است و بسته به محل درگیری در سیستم عصبی، ممکن است در هر فرد متفاوت ظاهر شود.
شایع‌ترین علائم شامل موارد زیر است:

• تاری دید یا نوریت اپتیک

• بی‌حسی، گزگز یا مورمور دست و پا

• مشکلات تعادل و سرگیجه

• خستگی شدید

• ضعف عضلانی

• دوبینی

• مشکلات گفتاری

• اختلال حافظه، تمرکز و عملکرد شناختی

تشخیص دقیق با MRI مغز و نخاع و معاینه توسط متخصص مغز و اعصاب انجام می‌شود.

درمان ام اس؛ از گذشته تا امروز

درمان ام اس با هدف تنظیم سیستم ایمنی، جلوگیری از التهاب و کاهش سرعت پیشرفت بیماری انجام می‌شود.

داروهای جدید ویژگی‌های مهمی دارند:

• اثربخشی بسیار بیشتر نسبت به داروهای قدیمی

• کاهش تعداد حملات

• کاهش سرعت پیشرفت بیماری

• عوارض کمتر و تحمل‌پذیری بهتر برای بیماران

در صورتی که در مورد این بیماری علائم، تشخیص و جدیدترین روش‌های درمان سوال داشتید، می‌توانید از لینک کست‌باکس دکتر عبداله غافری زیر اپیزود ام اس کامنت بگذارید

داروی کلادریبین؛ تحول بزرگ درمانی

کلادریبین یکی از جدیدترین و مؤثرترین داروهای درمان ام اس است.
این دارو سلول‌های ایمنی اشتباه‌کار را از سیستم حذف می‌کند و طی حدود ۱.۵ سال، بدن سلول‌های ایمنی جدید و سالم تولید می‌کند—بدون حافظه غلط خودایمنی.

نتیجه این فرآیند:

• زندگی عادی و فعال

• حفظ توانایی شغلی

• امکان برنامه‌ریزی برای بارداری امن

• کاهش چشمگیر حملات بیماری

این تغییرات باعث شده بیماران دید بسیار امیدوارکننده‌تری نسبت به آینده داشته باشند.

حافظ چه زیبا می‌گوید:
“آدمی در عالم خاکی نمی‌آید به دست… عالمی دیگر بباید ساخت و از نو آدمی”

چشم‌انداز درمان ام اس

تحقیقات جهانی در حوزه ام اس هم‌اکنون در اوج است. انتظار می‌رود در سال‌های آینده نسل جدیدی از داروها معرفی شود که کنترل بیماری را از امروز نیز آسان‌تر و سریع‌تر خواهد کرد.

ام اس

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت تجربه هر یک از علائم زیر، مراجعه به متخصص مغز و اعصاب ضروری است:

• تاری دید ناگهانی

• بی‌حسی یا گزگز اندام‌ها

• ضعف ناگهانی یک سمت بدن

• دوبینی یا مشکلات تعادل

• خستگی طولانی و غیرطبیعی

• سرگیجه یا مشکلات شناختی

جمع‌بندی

ام اس یک بیماری خودایمنی عصبی است که بیشتر افراد جوان را درگیر می‌کند، اما با پیشرفت‌های بزرگ پزشکی، دیگر بیماری ترسناکی محسوب نمی‌شود. با تشخیص زودهنگام، درمان درست، پایبندی به سبک زندگی سالم و پیگیری منظم می‌توان زندگی کاملاً طبیعی و بدون ناتوانی جدی داشت

 سؤال پرتکرار بیماران درباره ام اس 

آیا ام اس باعث ناتوانی دائمی می‌شود؟

در گذشته بیشتر چنین بود، اما با داروهای جدید، بسیاری از بیماران سال‌ها بدون ناتوانی زندگی می‌کنند.

آیا ام اس درمان قطعی دارد؟

خیر؛ اما قابل کنترل است و با درمان درست، بسیاری از بیماران زندگی عادی دارند.

آیا ام اس ارثی است؟

خیر، اما احتمال بروز آن در خانواده‌هایی که سابقه دارند کمی بیشتر است.

آیا استرس باعث تشدید ام اس می‌شود؟

بله، استرس شدید یکی از عوامل تحریک حملات در برخی بیماران است.

آیا بیماران ام اس می‌توانند باردار شوند؟

بله، بسیاری از بیماران با برنامه‌ریزی درست و زیر نظر پزشک بارداری کاملاً ایمن دارند.

آیا فعالیت ورزشی برای بیماران ام اس ضرر دارد؟

خیر، ورزش اصولی و سبک برای بهبود تعادل، خستگی و روحیه بسیار مفید است.