دیسک کمر علائم، علت‌ها، روش‌های تشخیص و درمان با توصیه‌های دکتر نیما درخشان

دیسک کمر؛ بیماری شایعی که نباید آن را دست‌کم گرفت

کمردرد یکی از شایع‌ترین شکایت‌های بیماران در مراجعه به کلینیک‌های مغز و اعصاب و ستون فقرات است. در بسیاری از این موارد، علت اصلی درد، آسیب به یکی از دیسک‌های بین مهره‌ای است. بیماری دیسک کمر می‌تواند با علائم گوناگونی مانند درد در ناحیه پایین کمر، انتشار درد به پاها، گزگز یا بی‌حسی اندام‌ها ظاهر شود.
دکتر نیما درخشان، متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات، در این مقاله به‌طور کامل درباره علل، علائم، روش‌های تشخیص و درمان دیسک کمر توضیح می‌دهد.

دیسک کمر؛ علائم، علل و درمان به زبان ساده

از زبان دکتر نیما درخشان، متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات

استراحت؛ چقدر برای کمردرد مفید است؟

استراحت کوتاه‌مدت می‌تواند به بهبود کمردرد کمک کند، اما برخلاف تصور رایج، استراحت طولانی‌مدت توصیه نمی‌شود. معمولاً یک تا دو روز استراحت برای تسکین درد کافی است. استراحت بیش از این مدت می‌تواند باعث ضعف و تحلیل عضلانی شود و در درازمدت شدت علائم را افزایش دهد.

شایع‌ترین علائم دیسک کمر چیست؟

علائم دیسک کمر معمولاً با درد در ناحیه کمر آغاز می‌شود و ممکن است به پاها گسترش یابد. احساس گزگز، مورمور یا بی‌حسی در اندام‌های تحتانی، از جمله علائم رایج این بیماری است. گاهی اوقات بیماران دچار درد تیرکشنده در مسیر عصب سیاتیک نیز می‌شون

چگونه دیسک کمر تشخیص داده می‌شود؟

برای تشخیص دقیق دیسک کمر، تصویربرداری با MRI (ام‌آرآی) روش استاندارد محسوب می‌شود. در حالی‌که عکس ساده رادیولوژی صرفاً ساختار استخوان‌ها را نمایش می‌دهد، MRI امکان بررسی بافت نرم از جمله دیسک‌ها و ریشه‌های عصبی را فراهم می‌کند. این روش، حساسیت بالاتری برای شناسایی بیرون‌زدگی یا پارگی دیسک دارد.

بررسی عملکرد اعصاب با نوار عصب و عضله برای تشخیص دیسک کمر

در کنار ام‌آرآی، تست نوار عصب و عضله به ما کمک می‌کند تا عملکرد عصب‌ها و میزان درگیری ریشه‌های عصبی را در اندام‌ها ارزیابی کنیم. هماهنگی بین علائم بالینی بیمار و یافته‌های تصویربرداری برای تشخیص دقیق و انتخاب درمان مناسب بسیار اهمیت دارد.

چه زمانی دیسک کمر خطرناک می‌شود؟

در مواردی که دیسک کمر تنها باعث درد یا بی‌حسی در پاها شود، معمولاً اورژانسی نیست. اما اگر علائمی مانند ضعف حرکتی، تحلیل رفتن عضلات یا اختلال در کنترل ادرار و مدفوع ایجاد شود، باید به‌سرعت اقدامات تشخیصی انجام شده و در صورت لزوم بیمار طی ۴۸ ساعت تحت جراحی قرار گیرد. این علائم نشانه‌ی فشار شدید روی ریشه‌های عصبی هستند و نیازمند اقدام فوری می‌باشند.

علل بروز دیسک کمر چیست؟

بیرون‌زدگی یا پارگی دیسک کمر معمولاً به دو دلیل اتفاق می‌افتد که عبارت انداز:

1. عوامل ژنتیکی: وجود سابقه دیسک کمر در بستگان درجه یک، احتمال بروز آن را در سنین پایین‌تر افزایش می‌دهد. اختلال در ساختار پروتئین‌های کلاژن دیسک نیز می‌تواند نقش داشته باشد.
2. عوامل محیطی: فشارهای مکانیکی، بلند کردن اجسام سنگین، چاقی، نشستن طولانی‌مدت و مصرف دخانیات از جمله عواملی هستند که سلامت دیسک‌ها را تهدید می‌کنند.

چطور درد دیسک را از دردهای عضلانی یا مفصلی تشخیص دهیم؟

درد ناشی از دیسک کمر معمولاً به‌صورت تیرکشنده و در امتداد مسیر عصبی (درماتوم) است و با علائمی مانند گزگز و بی‌حسی همراه می‌شود.
در مقابل، دردهای مفصلی معمولاً با حرکات فعال یا غیرفعال مفصل تشدید می‌شوند و ممکن است همراه با گرمی، تورم یا قرمزی باشند. دردهای عضلانی نیز اغلب با گرفتگی و خستگی عضلات همراه هستند. شناخت این تفاوت‌ها به تشخیص دقیق علت درد کمک می‌کند.

آیا رژیم غذایی و سبک زندگی در بهبود دیسک کمر نقش دارند؟

بله، قطعاً. درمان‌های دارویی و جراحی فقط بخشی از مسیر درمان هستند. اصلاح سبک زندگی و تغذیه می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری و بهبود دیسک کمر ایفا کند.

سبک زندگی سالم:

– ورزش منظم مانند پیاده‌روی، شنا و یوگا برای تقویت عضلات پشت و شکم
– حفظ وضعیت صحیح بدن هنگام نشستن و ایستادن
– پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین به روش غلط
– استفاده از تشک مناسب برای خواب
– خواب کافی و مدیریت استرس

تغذیه مناسب:

– کلسیم و ویتامین D برای تقویت استخوان‌ها
– آنتی‌اکسیدان‌ها (مثل ویتامین C و E) برای کاهش التهاب
– اسیدهای چرب امگا ۳ برای بهبود سلامت دیسک
– کنترل وزن برای کاهش فشار روی ستون فقرات

چه تمریناتی برای بیماران دیسک کمر مفید است؟

ورزش‌های مناسب می‌توانند به تقویت عضلات، کاهش درد و بهبود تحرک کمک کنند. مهم است که این تمرین‌ها زیر نظر پزشک یا فیزیوتراپیست انجام شوند.

تمرینات تقویتی:

– حرکت پل (Bridge): دراز بکشید، زانوها را خم کرده و باسن را بالا بیاورید
– حرکت سوپرمن: در حالت دمر، دست‌ها و پاها را همزمان بالا بیاورید

تمرینات کششی:

– کشش گربه و گاو: در حالت چهار دست و پا، کمر را به سمت بالا و سپس پایین ببرید
– کشش همسترینگ: در حالت نشسته، به سمت پای صاف شده خم شوید

تمرینات مقاومتی:

– بلند کردن پا در حالت خوابیده: به تقویت عضلات لگن کمک می‌کند
– آب‌درمانی و شنا: بهترین گزینه برای بیماران دیسکی

تمرینات تنفسی:

– تنفس دیافراگمی: کاهش فشار و تنش عضلات کمر

چگونه از دیسک کمر پیشگیری کنیم؟

پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. با رعایت نکات زیر، می‌توان احتمال بروز دیسک کمر را به‌طور چشمگیری کاهش داد:
1. اصلاح نحوه نشستن و ایستادن
2. بلند کردن اجسام با استفاده از زانو و لگن، نه با کمر
3. تقویت عضلات مرکزی بدن با ورزش منظم
4. حفظ وزن مناسب
5. استفاده از تشک طبی با سفتی متوسط
6. ترک سیگار

چه ورزش های به دیسک کمر آسیب می رساند؟

برای افراد مبتلا به دیسک کمر، انجام برخی ورزش‌ها می‌تواند آسیب بیشتری به دیسک‌های بین مهره‌ای وارد کرده و وضعیت درد را تشدید کند. ورزش‌هایی که فشار زیاد و ضربه‌های ناگهانی به ستون فقرات وارد می‌کنند، مانند دویدن روی سطوح سخت، وزنه‌برداری سنگین و ورزش‌های برخوردی (مثل فوتبال و بسکتبال)، می‌توانند موجب آسیب بیشتر به دیسک کمر شوند.

همچنین حرکاتی که شامل چرخش شدید کمر یا خم شدن‌های زیاد به جلو و عقب هستند، مانند حرکات پیچشی در تمرینات یوگا و پیلاتس، ممکن است فشار بیشتری به دیسک‌های کمر وارد کند. برای جلوگیری از آسیب‌های بیشتر، توصیه می‌شود افرادی که دیسک کمر دارند، تمرینات کششی و تقویتی با کمترین فشار به ستون فقرات را انجام دهند و قبل از شروع هرگونه فعالیت ورزشی، با پزشک مشورت کنند.

محتوای این مقاله صرفا برای افزایش آگاهی شماست. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان میتوانید نوبت مشاوره از دکتر نیما درخشان متخصص مغز اعصاب ستون فقرات را از طبیب یاب بگیرید